Bazı Sözleşme Türlerindeki Bedellerin Türk Parası Üzerinden Belirlenmesi Zorunluluğu
Yürürlüğe Girmiştir
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Karar’a ilişkin Tebliğ’de yapılan değişiklik ile bazı
sözleşmelerin Türk parası ile yapılması yükümlülüğüne dair düzenleme ilk olarak T.C. Hazine
ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 2018-32/51 numaralı Tebliğ ile birlikte yürürlüğe
girmişti. Bu Tebliğ sonrasında Bakanlık tarafından 16.11.2018 tarihinde yeni bir Tebliğ
çıkarılarak, Türk Parası ile sözleşme dönemine ilişkin düzenlemelerin çerçevesi son haline
getirilmiştir. Bakanlık tarafından çıkarılan son Tebliğ’de, Türk parası üzerinden yapılacak
sözleşmelere ve iş bu yükümlülükten istisna olan bir takım hususlara yer verilmiştir.
Buna göre, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılacak yurt içinde yer alan gayrimenkullere
ilişkin satış ve kiralama sözleşmeleri, iş sözleşmeleri, döviz cinsinden maliyet içermeyen eser
sözleşmeleri, danışmanlık/aracılık/hizmet sözleşmeleri ve taşıt satış ile kiralama
sözleşmelerinin bedelleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılamayacaktır.
Tebliğ’de döviz endeksinin kullanılabildiği istisnai durumlar şu şekilde belirlenmiştir.
Tebliğ çerçevesinde bedelleri döviz cinsinden belirlenemeyecek sözleşme tipleri düzenlenmiş
olduğu gibi, ayrıca istisna kapsamına alınarak Türk parası ile belirleme yükümlülüğüne tabi
olmayacak durumlara da yer verilmiştir. T.C. vatandaşı olmayan Türkiye’de yerleşik
kişilerin alıcı veya kiracı olarak tarafı oldukları gayrimenkul satış ve kiralama sözleşmeleri,
taşıtlara ilişkin olanlar hariç olmak üzere menkul satış ve kiralama sözleşmeleri, bilişim
teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile yurt
dışında üretilen donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri, sermaye piyasası
araçlarının oluşturulması/ihracı/alım satımı ile bu araçlar üzerinde yapılan işlemler ve T.C.
vatandaşı olmayan şahıslar ile akdedilecek hizmet sözleşmeleri başlıca istisna kapsamına
alınanlar arasında bulunmaktadır.
Tebliğ uyarınca bedellerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması
mümkün olmayan sözleşmelerde tahsili yapılmış veya gecikmiş alacaklar ile gayrimenkul
kira sözleşmeleri kapsamında verilen depozitolar ve sözleşmelerin ifası kapsamında
dolaşıma girmiş kıymetli evraklar için bu yükümlülük uygulanmayacaktır. Buna göre
belirtilen konuların Türk Parası üzerinden belirlenmesi zorunluluğu söz konusu değildir.
Tebliğ gereğince Türk parası üzerinden düzenlenecek sözleşmelerin bedelleri konusunda
tarafların serbest iradeleri ile düzenleme yapmaları mümkündür. Ancak ortak mutabakatın
sağlanamaması durumunda, 02.01.2018 tarihindeki Merkez Bankası efektif satış kuru esas
alınacak ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık değişim oranına göre artışlar yapılacaktır.