T.C. Ticaret Bakanlığı bir süredir 6585 sayılı “Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” ile ilgili yeni düzenlemeler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. AVM’lerden indirim marketlerine kadar pek çok alanda yeni düzenlemeler getirmesi planlanan yasa tasarısında ayrıca T.C. Ticaret Bakanlığı’na yeni yetkilerin verilmesi de öngörülmektedir. Yılsonuna kadar Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yayınlanması ve kabulü halinde Cumhurbaşkanı’nı tarafından yürütülmesi beklenen yasa tasarısında aşağıdaki maddeler üzerinde yeni düzenlemelerin getirilmesi planlamaktadır.

  • İlk olarak “amaç” maddesinde yapılan yeni düzenleme ile “hizmet sektöründe faaliyet gösteren” olarak belirtilmiş olan uygulama alanı “perakende” şeklinde değiştirilerek ilgili yasanın kapsamının daraltılması hedeflenmiştir. Bunun yanında sadece perakende işletmeleri değil, ek olarak işletmelere mal ve hizmet sağlayan tedarikçiler de kapsama dahil edilmiştir.
  • Başvuru ve ruhsatlandırma sürecine ilişkin olarak yeni düzenlemede “AVM’lerin yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleri” kapsama alınması hedeflenmiştir. Bununla birlikte AVM projelerinde ofis, konut vb. projeler de AVM projesi olarak kabul edilmesi planlanmaktadır.
  • Üretici ve tedarikçileri ilgilendiren bir değişiklik ise artık satışa konu ürünlerinin doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim veya bedel talep edilmesi, büyük mağaza ve zincir mağazalar gibi işletmeler için yasaklanması hedeflenmiştir. Ancak bu yasağa tabi olmamak için aranan mevcut şartlara tasarı 2 şart daha eklemiştir. Bunlar; verilecek hizmetin türü ile prim veya bedel oranının sözleşmede belirtilmesi ile prim veya bedel oranının ürün birim satış fiyatının %15’inden fazla olmamasıdır.
  • Yeni tasarı ile artık üretici ve tedarikçilerin kendi aralarında yaptıkları alım satım işlemlerinden kaynaklı ödemeler de, bunların perakendeciler ile yaptıkları işlemlerde bulunan ödeme zamanlarına tabi olacaktır.
  • Hızlı tüketim mallarının alımında yapılacak ödemelerde en fazla 30 günlük süre öngörülmesiyle ilgili kısıtlamasının söz konusu olabilmesi için bu yasa tasarısı ile alacaklının küçük işletme olması şartı aranmadan, yalnızca borçlunun büyük mağaza veya zincir mağaza olması halinde uygulanabilmesi hedeflenmiştir.
  • Artık mağazaların kendi markaları ile ürettikleri ürünlerin (privete label) satışının yapıldığı perakende işletmelerinde, satışa sunulan bu ürünlerin miktarının, aynı ürün grubunda yer alan toplam ürün miktarının %25’inden fazlasını oluşturmaması planlanmaktadır.
  • Tasarıda bir başka değişiklik “taksitli satışlar”da meydana gelmiştir. Tasarı ile perakende işletmelerin mal veya hizmet satışı sonrası belli bir ücret karşılığı borcu taksitlendirmelerine, taksitli satış yapmalarına imkan tanıyan adımlar atılması planlanmaktadır.
  • Büyük mağaza ve zincir mağazalarda artık raf alanının %5’inin, coğrafi işaretli ürünler ile yetkililer tarafından belirlenen mağazanın bulunduğu ilde üretilen hızlı tüketim malı niteliğindeki yöresel ürünlerin satışına ayrılması gerekecektir. Bununla birlikte raf tahsisinde önceliğin söz konusu ürünlere verilmesi hedeflenmiştir.
  • Çalışma gün ve saatleri tasarı ile meslek kuruluşlarının teklifi olmadan doğrudan Vali’nin (yetkili kuruluşun da görüşleri alınmak kaydıyla) belirlenebilecektir. Üst kuruluşlarda ise bu durum Bakanlık tarafından gerçekleştirilebilecektir. Ayrıca bu konuda kolluk kuvvetlerine ön inceleme yetkisi verileceği tasarıdan anlaşılmaktadır.
  • Esnaf ve sanatkarlar, esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri, meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ve belediyelerin tedarik ve dağıtım amaçlı kooperatiflere artık ortak olabilmesinin önü tasarı ile açılmıştır.

Tasarı ile Bakanlığın görev ve yetkileri arttırıldı:

Bakanlık artık organizasyonlar düzenleyebilmesi için taslakta belirtilen yerlerde ve belirtilen konulara ilişkin düzenlemeler yapabilecek.
İnternet siteleri ile hizmet sundukları perakende işletmeleri arasındaki ilişkileri düzenleyebilecek.
Sitelerin perakende işletmelerinden talep edebilecekleri hizmet bedelinin üst sınırını belirleyebilecek.
Perakende işletmelerin mal veya hizmet temini amacı ile kullandıkları kart, kupon gibi araçlar ile çevrimiçi sistemler vb. uygulamaları sunan ya da faydalanan işletmelerin birbiriyle olan ilişkileri ve tüketicilerle olan ilişkilerini düzenleyebilecek. Ayrıca bu araç ve uygulamaların piyasa dengesi bozucu ya da rekabet kurallarına aykırı faaliyette bulunulmaması için düzenlemeler yapabilecek.
Esnafların sattığı ürünleri büyük mağaza ve zincir mağazalarda dönemsel olarak satışa sunabileceği gibi malların konumlandırılması ve hızlı tüketim mallarının ambalajlarının farklılaştırılmasına kadar düzenlemeler yapabilecek.
Gıda israflarının engellenmesi ve dezavantajlı kesimlerin gıda ürünlerine ulaşabilmesi amacıyla tedbirler alabilecek.
Tasarı metninde geçen bir başka değişiklik ayrıca ek ceza düzenlemeleri ve cezaların uygulanması konusunda Bakanlığın yetkilendirilmesine ilişkin olduğu görülmekte.

Perakende işletmelerin denetimini yapmaya yetkili organlar esnaf ve sanatkarlar odası, meslek kuruluşları ve meslek üst kuruluşlarıdır.
Artık taşınmaz ve ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti Bakanlığın yetkilendirdiği işletmeler tarafından yapılacak ve taşıtların, taşınmazların ticaretinin takibi ve kontrolü Bakanlıkça oluşturulacak bilgi sistemleri ile sağlanacak. Buna bağlı bakanlığın çıkaracağı regülasyonlarla söz konusu ticaret belirlenecek, ayrıca noterlik, tapu müdürlüğü ve ilgili diğer tasarıda geçen kurumlar Bakanlık tarafından kara taşıtına ilişkin bilgi vermekle yükümlü kılınması hedeflenmektedir.